Дайшло да таго, што мясцовай моладзі прапаноўваюць навучацца бясплатна і паступаць у медкаледж без экзаменаў, і адразу працаўладкоўваюць.
Паводле самых сціплых падлікаў, ужо сёння ў краіне не хапае кожнага 7 лекара, а калі з медсёстрамі, то кожнага 5-га медработніка
“Прачынацца і ісці на працу раніцай ужо страшна, ногі не ідуць, – на эмоцыях распавядае медык адной з паліклінік Гомеля. Яе імя з меркаванняў бяспекі мы не будзем апублічваць. – Многія кабінеты проста зачыненыя – у іх няма каму працаваць. Людзі павальна звальняюцца. Адныя пагаджаюцца на любую іншую працу. Хтосьці, у каго матэрыяльны стан дазваляе, аддае перавагу, нарэшце, застацца дома з дзецьмі, а не здзекавацца з сябе на такой працы. Многія мае калегі, і я ў тым ліку, працуюць па сумяшчальніцтве – разрываюцца на некалькі пасад, калі адукацыя дазваляе. Большасць “вашуе” на некалькіх стаўках. І калі раней людзей трымала тое, што яны хаця б маглі зарабіць (так, у асноўным, было падчас кавіду), то зараз ужо і гэта не трымае. Да нас ставяцца як да рабоў. У свой адрас ад кіраўніцтва чуем пагрозы, загады і адкрытае хамства”.
“Штодзень” вырашыў разабрацца, ці сапраўды абстаноўка з медыкамі на Гомельшчыне настолькі крытычная.
Ужо з самага пачатку нашага “міні-расследавання” мы зразумелі, што ў словах медыка сапраўды шмат рацыі.
Аказваецца, з-за вострага недахопу медыкаў у рэгіёне паліклінікі Гомеля пачалі выдаваць абітурыентам мэтавыя напрамкі для паступлення ў медкаледжы рэгіёну. Прадстаўнікі медычных устаноў абыходзяць школы і гімназіі горада і агітуюць вучняў старэйшых класаў атрымліваць медыцынскую прафесію па дамове.
Фота: https://ggkp14.by/
Як нам удалося высветліць, у гімназію №58 імя Ф. Гааза з гэтай мэтай ужо прыходзілі супрацоўнікі 14-й паліклінікі і рэкламавалі сваю медустанову. У прыватнасці, распавядалі, што ў паліклініцы вельмі сучаснае абсталяванне, а прыём у ім вядуць высокакваліфікаваныя спецыялісты па больш чым 50 напрамках.
Падчас так званай прафарыентацыі намеснік галоўнага ўрача паліклінікі Таццяна Гусарэвіч распавядала выпускнікам 9 класа пра тое, што медустанова гатова выдаць мэтавыя напрамкі на навучанне сястрынскай або лячэбнай справе ў каледжы і навучыць па спецыяльнасці “медсястра” або “медбрат”. Выпускнікам 11-га класа прапануюць паступаць на лячэбную справу з прысваеннем кваліфікацыі “памочнік урача”, “фельчар-акушэр”.
Тэрмін навучання ў абодвух выпадках – 2 гады і 10 месяцаў. Калі пайсці ў Мазырскі медкаледж, то там можна павучыцца і на фельчараў-лабарантаў. Каб атрымаць мэтавы кірунак, школьнікам разам з іх афіцыйнымі прадстаўнікамі (бацькамі – рэд.) прапануюць звяртацца наўпрост у аддзел кадраў паліклініцы.
Дарэчы, колькасць месцаў паводле мэтавага накіравання ў Гомельскі медкаледж большая, чым без яго. На 34 бясплатныя месцы па спецыяльнасці “Сястрынская справа” прыходзіцца 20 месцаў паводле мэтавага накіравання.
У медыкі бяруць літаральна ўсіх, хто прыйдзе
“Штодзень” уважліва пачытаў умовы, па якіх цяпер набіраюць “мэтавікоў”. І аказалася, што тыя самыя мэтавыя напрамкі даюць абсалютна ўсім, хто звярнуўся (проста ўявіце сабе, што праз два гады вас будзе лячыць чалавек, якому проста не хацелася здаваць іспыты ў іншыя навучальныя, таму ён пайшоў у медыкі – рэд.). А пасля гутаркі заключаюць трохбаковы дагавор паміж абітурыентам, паліклінікай і каледжам
Ніякіх уступных экзаменаў здаваць не трэба – залічаць проста па выніках конкурсу атэстатаў.
За адукацыю плаціць таксама не трэба. Будуць даваць нават стыпендыю, але пасля заканчэння адпрацаваць у паліклініцы прыйдзецца не менш за тры гады. Пры гэтым мэтавыя напрамкі даюць толькі ў каледжы, у медыцынскія ВНУ – не.
Мазырскі дзяржаўны медычны каледж. Фота: фэйсбук МДМК
Але і ў медычных ВНУ, як многія ўжо ведаюць, збіраюцца ўвесці ўмовы строгага рэжыму. Урад Беларусі ўжо падрыхтаваў новую рэдакцыю закона “Аб ахове здароўя”, якая ўжо паступіла ў парламент. Асаблівую занепакоенасць у гэтым дакуменце выклікае змяненне правілаў ардынатуры. Тэрмін ардынатуры цяпер – ад 2 да 5 гадоў у залежнасці ад спецыяльнасці (раней было 2 гады на дзённай і 3 гады на завочнай форме). Лекары, якія прайшлі падрыхтоўку ў ардынатуры на дзённай форме за кошт бюджэту, падлягаюць абавязковаму размеркаванню. Цяпер тэрмін адпрацоўкі для іх роўны двум гадам. Пасля прыняцця новага закона ён будзе павялічаны і складзе “не менш за пяць гадоў”. Нават для завочнікаў, якія пакуль што адпрацоўваць не абавязаныя. А калі хтосьці захоча звольніцца і з’ехаць з краіны – такое рашэнне абыдзецца для яго нерэальна вялікімі матэрыяльнымі выдаткамі.
Праблема з недахопам медыкаў увесь час пагаршаецца
Каб больш дакладна ацаніць маштабы праблемы з недахопамі медспецыялістаў менавіта на Гомельшчыне, “Штодзень” уважліва вывучыў сайт Рэспубліканскай базы вакансій. Мяркуючы па ім, толькі афіцыйна (як правіла, у гэтай базе з’яўляюцца не ўсе вакансіі) у Гомельскай вобласці цяпер свабодна ажно 773 вакансіі на пасаду “лекар”.
У самім Гомелі налічваецца 162 аналагічныя вакансіі. Заработны відэлец, шчыра кажучы, уражвае сваёй сціпласцю. Прапануюць ад 1000 (напрыклад, лекару-гігіеністу) да 2 500 рублёў (у такую суму ацэньваюць працу хірурга). Што тычыцца медсясцёр, то ва ўсёй Гомельскай вобласці мы знайшлі 372 такія вакансіі. І чамусьці сістэма выдае, што ўсе гэтыя вакансіі ў Гомелі.
Усяго ж па краіне шукаюць 6 660 лекараў і 4 005 медсясцёр.
Дарэчы, яшчэ два месяцы таму вакансій для ўрачоў было менш за 5 тысяч. Увосень 2022 года афіцыйна не хапала больш за 3 тысячы лекараў і амаль 3 тысяч медсясцёр. Гэта значыць, што праблема ўвесь гэты час толькі пагаршаецца.
Але мы не спыніліся і на гэтым. Для пачатку знайшлі агульную колькасць лекараў у Беларусі. Пачыталі паведамленні Міністэрства аховы здароўя, і там знайшлі патрэбную нам лічбу. Высветлілі, што ў 2020 – у сістэме аховы здароўя Беларусі працавалі 48 635 медыкаў. Больш свежых дадзеных знайсці не ўдалося. І нават калі ўявіць, што патрэба ў медыках засталася прыкладна такой жа (хоць іх масавы адток і недахоп назіраўся ўжо тады), то атрымліваецца, што тыя самыя 6 600 лекараў, якіх сёння не стае ў Беларусі (мы нагадаем, што гэта самыя сціплыя падлікі – рэд.) – 14% ад усіх медыкаў краіны. Калі палічыць разам з медсёстрамі – то гэта ўжо 21%. Гэта значыць, што, па тых самых сціплых падліках, ужо сёння ў краіне не хапае кожнага 7 лекара, а калі з медсёстрамі, то кожнага 5-га медработніка.
Некалькі разоў улады спрабавалі аспрэчваць масавую ўцечку кваліфікаваных медыцынскіх кадраў і нават заяўлялі, што падобная інфармацыя не адпавядае рэчаіснасці. Але потым прыдумалі афіцыйныя версіі. І паводле адной з іх (яна самая папулярная – рэд.), патрэба ў медычных кадрах вырасла ў сувязі “з актыўным развіццём і ўкараненнем высокатэхналагічнай медыцынскай дапамогі ў рэгіёнах, адкрыццём новых аб’ектаў аховы здароўя і стварэннем міжраённых цэнтраў спецыялізаванай меддапамогі”.