“Штодзень” публікаваў матэрыял, у якім вялася гаворка пра імкненне прыхаджанаў БПЦ адхіліць ад служэння епіскапа Стэфана. У артыкуле прыводзіліся адыёзныя цытаты з выступу ўладыкі. Сітуацыю каментуе святар Уладзімір Драбышэўскі, які ў 2020 годзе некалькі разоў адбываў арышт за сваю пазіцыю і быў вымушаны з’ехаць з краіны.
Уладзімір Драбышэўскі ў жніўні 2020 года пратэставаў супраць гвалту сілавікоў прама насупраць абласнога ўпраўлення СК. Фота: КП
Вядома, няма нічога дастойнага ў такім стылі камунікацыі епіскапа з вернікамі. Царква — гэта і месца сустрэчы, і прастора для дыялогу. Асабліва калі, спусціўшыся з амбона, звяртацца да прыхаджанаў на роўных, якімі ўсе сябры Царквы Хрыстовай і з’яўляюцца. Больш за тое, ёсць такія словы Хрыста: “Вы ведаеце, што князі народаў пануюць над імі, і вяльможы пануюць імі; але паміж вамі хай не будзе так: а хто хоча сярод вас быць вялікім, хай будзе вам слугою; і хто хоча сярод вас быць першым, хай будзе вам рабом; бо Сын Чалавечы не дзеля таго прыйшоў, каб Яму служылі, але каб паслужыць і аддаць душу Сваю на адкупленьне многіх” (Мф. 20: 25-28). І вось тут пачынаюцца рэаліі сучаснай Царквы… Каму служаць епіскапы і каму аддадзены іх душы? Пытанне ўжо рытарычнае…
У гэтым канкрэтным выпадку мы чуем маналог. Зносіны епіскапа з паствай, у пераважнай большасці выпадкаў, — гэта маналог, зверху ўніз. А гэты канкрэтны маналог мае на мэце сфармаваць патрэбнае епіскапу меркаванне, пэўны пункт гледжання на падзеі выдаць за адзіны дарэчны. І ў гэтым мне бачыцца маніпуляцыя, якая, да таго ж, грунтуецца на абразе людзей. І ўсе, хто рызыкнуць заняць супрацьлеглую пазіцыю, аўтаматычна падпадуць пад выстаўлены дыягназ… Паводзіны ганебныя для любога чалавека, што ўжо казаць пра хрысціяніна, тым больш пра іерарха. Але вось так склалася ў нашай краіне, што іерархі БПЦ добраахвотна і свядома адмовіліся выступіць на баку евангельскіх каштоўнасцяў і ў абарону тых, каго пераследуюць, хто пакутуе і каго забіваюць. І гэта не нейкая рэзкая метамарфоза 2020 года. Уся атмасфера ўнутранага царкоўнага жыцця паслядоўна выбудоўвалася такім чынам, што прывяло да такіх сумных вынікаў, бачных ужо ўсім навокал.
Епіскапы лёгка і даўно маніпулююць царкоўным правам, цалкам атаясамляючы сябе саміх з Царквой. “Кіруючы Архірэй”, уладар лёсаў, душ і цела. Яго ўлада велізарная. Гэты чалавек прызначае чальцоў царкоўнага суда (фармальна праводзячы сваіх кандыдатаў праз галасаванне), сам ініцыюе абвінавачванні, сам жа зацвярджае рашэнні гэтага “суда”, і да яго ж, у канчатковым выніку, вернуцца і ўсе магчымыя апеляцыі на рашэнні гэтага “суда”. Цяпер вы можаце зразумець усю хітрасць фразы: “Майго ў царкве няма нічога, толькі б пахавалі не ў надта старым адзенні”. І побач з вось гэтым: “Усё, што трапляе праз парог у храм, становіцца ўласнасцю Царквы!..”
“Я ведаю царкоўныя каноны…” — гэта альбо хлусня, альбо прызнанне ў кананічных злачынствах. Па канонах, епіскап не можа змяніць кафедру, сыходзячы са сваіх жаданняў. Стэфан (Нешчарэт) пакінуў сваю першапачатковую мазырскую і дабіўся, пасля смерці епіскапа Арыстарха (Станкевіча), пераводу на гомельскую. Па царкоўных канонах, публічна абвінавачаны клірык абавязаны апраўдацца ў кароткі тэрмін перад царкоўным судом ці пакінуць сваё служэнне. Пра гэта вельмі падрабязна пісаў дыякан Андрэй Кураеў у 2014 годзе (падрабязней пра абвінавачанні Андрэя Кураева на адрас Стэфана пачытаць можна тут). У Кураева, акрамя абвінавачанняў, меліся неабходныя 2 сведкі, гатовыя сведчыць суду пра гомасэксуальнасць Нешчарэта. Але епіскап Стэфан чамусьці так і не звярнуўся ў царкоўны суд, каб абараніць сваё імя і рэпутацыю царквы. Які ён павінен быў зрабіць крок у гэтым выпадку? Але атрымаў крыху пазней крыжык на клабук.
Неяк асвячаючы пабудаваны з нуля навюткі храм, Нешчарэт, здавалася б, у святочны дзень трэс перад прыходам антымінсам (антымінс — гэта плат з выявай Хрыста ў дамавіне, своеасаблівы мандат ад епіскапа, падпісаны ім на канкрэтны храм. На гэтым плаце выстаўляюцца свяшчэнныя сасуды і здзяйсняецца таінства еўхарыстыі — заўвага рэдакцыі). Уладыка вяшчаў грозна, што калі гэтага антымінсу не будзе ў храме, то і храма як бы няма, служба не можа ў ім здзяйсняцца. І з гэтага часу гэты храм уласнасць епархіі! А грошай епархіі там не было ні капейкі. Да абсурду — святар друкаваў стос падзяк і грамат — уручаць спонсарам і дабрачынцам, а грошай сам не меў ні на друк, ні на рамачкі… І ў выніку гэта было аформлена на тыя ж спонсарскія грошы… Але найважнейшае і страшнае — у сістэме епіскапскіх каардынат – пераступаючы парог храма, і затрымліваючыся ўнутры, гэта вы самі становіцеся ўласнасцю епархіі. Не Царквы, як многія спадзяюцца і застаюцца паслужыць пасільна і шчыра ў той ці іншай форме, а менавіта вось такіх епіскапаў, якія падмяняюць сабой і Царкву і Самога Хрыста. Вамі будуць маніпуляваць і лічыць уласнасцю, у вас будуць развіваць стакгольмскі сіндром. Пакуль вы карысныя і маўчыце, вы — “добрыя”, а не — без шкадавання вас, выкарыстаўшы, выкінуць. Узнагародзіўшы яшчэ парай комплексаў.
Апошнія гады свайго служэння я ўсяляк стараўся засцерагаць тых, хто ўваходзіў у храм, ад занадта цеснага кантакту з такой царквой. І калі таталітарная дзяржава можа спрабаваць пазбавіць вас сродкаў да існавання, свабоды, то такая царква працягвае свае чэпкія рукі і да вашай душы, замахваючыся на кантроль і кіраванне самым інтымным і далікатным.
Глупства, хлусня, маніпуляцыя, прыстасаванства, прага нажывы, захапленне асабістай уладай і грэбаванне людзьмі. Вось магчымы кароткі партрэт епіскапа Стэфана (Нешчарэта). Але, як мне падаецца, і даволі шырокага кола епіскапату РПЦ/БПЦ. Не ведаю, хто і як усё яшчэ можа ўспрымаць іх як служыцеляў Хрыстовых?! Гэта найганебнейшая старонка гісторыі Царквы — іерархі, якія адвярнуліся ад Евангелля, якія адкрыта служаць дракону таталітарызму і ўзначаленыя ваенным патрыярхам.
Аўтар: Уладзімір Драбышэўскі
