“Напады Ірана на Ізраіль — без перабольшання гэта сапраўды пагроза і наша новая рэальнасць. Кожную ноч, пачынаючы з 21:00 і да 5:00 раніцы, Ізраіль жыве ў рытме трывог і сірэн”, – піша гомельскі рэпрэсаваны прадпрымальнік Алег Барадзін, які цяпер пражывае ў Ізраілі.
Алег Барадзін
Сістэма папярэджання “Цэва Адом” спрацоўвае стабільна ад 2 да 10 разоў за ноч, сірэны папярэджваюць аб рэальнай атацы 2–3 разы. Часу, каб дабрацца да сховішча, паводле сістэмы папярэджання, ёсць каля 10 хвілін. Для тых, у каго няма мамада (адмысловы бяспечны пакой), — гэта праблема, многія жывуць на “чамаданах”, рэзервовыя заплечнікі з дакументамі, ежай і грашыма і бегам у грамадскія мікрады або агульныя мамады ў падвалы. Мы спім усёй сям’ёй у “мамадзе” — умацаваным пакоі ў сваёй кватэры.
Бліжэй да ночы чуваць, як суседзі, што жывуць паверхам вышэй, спускаюцца на лесвічныя пралёты. У каго няма “мамада” — начуюць на прыступках або спускаюцца ў падвал.
Сёння я сам спусціўся ў падвал паглядзець, што там, і бачу, што ён ужо абжыты: стаяць канапы, вада, сухафрукты, вентылятары. Людзі рыхтуюцца да зацяжнога сцэнара.
На вуліцах Ашдода — парадаксальная сітуацыя. Днём ідзе звыклае жыццё, навокал стаіць пах шашлыкоў, дзеці катаюцца на самакатах, весяляцца на гульнявых пляцоўках, людзі шпацыруюць па алеях, на палацавай тэрыторыі зоны адпачынку поўныя жыхарамі бліжэйшых дамоў, п’юць каву, адпачываюць.
Адзінае, што на пляж хадзіць нельга, — усе ўезды на пляжную зону закрытыя. Нават на пляжах усталяваныя мабільныя бетонныя мамадныя купалы, але іх недастаткова для размяшчэння ўсіх, хто мог бы быць на пляжы. Усе культурна-масавыя мерапрыемствы адмененыя. Усе гурткі, навучальныя ўстановы зачыненыя, навучанне ідзе праз Zoom, нават трэніроўкі па гімнастыцы ў дачкі — трэнер і яго памочнікі працуюць персанальна з кожным дзіцём. У мяне школа па іўрыце таксама перайшла ў анлайн-навучанне. Ізраіль — своеасаблівая ў гэтым плане краіна, тут трывога, пагроза атак, вайна і побыт існуюць як бы адначасова.
Але цяпер сітуацыя складаней. Усе бачылі фота ізраільскіх дамоў, якія як шкілеты без сцен стаяць пасля трапляння вялікіх балістычных ракет, і гэта выразна паказвае, што старое правіла “двух сцен” ужо больш не працуе і нікога не ратуе. Так, гэта ўжо не хамасаўскія “пукалкі” з водаправоднай трубы, гэта іранскія ракеты з сотнямі кілаграмаў трацілу.
Камандаванне тылу афіцыйна папярэдзіла грамадзян, што лесвічныя клеткі, падземныя стаянкі і нават умацаваныя жалезныя акенніцы ў мамадзе не забяспечваюць абарону ў выпадку трапляння.
Сховішча павінна быць паўнавартасна трывалым: гэта альбо грамадскі мікрад, альбо спуск на мінусавыя паверхі.
Нягледзячы на прарывы праз купал і траплянні іранскіх ракет, усё ж такі “Жалезны купал” працуе эфектыўна.
Пры больш чым 400 запушчаных ракетах сумарная шкода — некалькі разбураных дамоў, дзясяткі пашкоджанняў і, здаецца, 24 загінулыя грамадзянскія — гэта вынік. Ваенныя аб’екты і стратэгічная інфраструктура не пашкоджаныя. Божая кара і вялікі апакаліпсіс, якімі Ізраіль палохаў вар’яцкі маньяк з Ірана, так і не адбыліся.
Наадварот, я бачу, што іранская стратэгія цяпер – нават не перамагчы Ізраіль, а проста выжыць і захаваць рэжым, які мае ўсе шанцы зваліцца. А для гэтага неабходна пастаянна працягваць абстрэлы, нават калі ракеты неэфектыўныя і абмежаваны ўсяго толькі дзясяткам ракет у суткі. Для Ірана сам факт проста страляць — гэта ўжо перамога, асабліва для іх унутранай прапаганды.
Усе пускі ракет, як правіла, аднаразовыя, бо стацыянарныя ўстаноўкі аўтаматычна выяўляюцца і знішчаюцца ізраільскай авіяцыяй. Адна надзея на мабільныя ўстаноўкі, і тут асобная “падзяка” фашысцкаму пуцінскаму рэжыму, як жа без вар’ятаў-рашысцкіх.
Але і ў Ірана рана ці позна ўвесь іх ракетны запас, нават з гэтым інтэрвалам і колькасцю начных залпаў, скончыцца праз адзін-два месяцы.
Асобна варта звярнуць увагу на тое, як зладжана працуе разведка — амаль поўнасцю знішчаны камандны склад ваенных сіл і штабоў. Вось гэта сапраўды вынік, і я не памятаю ў гісторыі сучасных войн такіх выпадкаў, каб настолькі якасна і паслядоўна ліквідавалі генштаб варожай краіны, а галоўнае — хутка і эфектыўна.
СПА знішчана, паветраная прастора над Іранам кантралюецца Ізраілем. А гэта ўжо дае разважанні па наступных дзеяннях:
- ЗША ўцягнуцца ў вайну і дзякуючы чыстаму небу проста разнясуць усё, уключаючы падземныя ядзерныя аб’екты. Вядома, гэта радыкальнае завяршэнне канфлікту, але свет атрымлівае новы адносна бяспечны Усход, дзе Іран адыйдзеў каменны век.
- Магчыма вялацякучае становішча, калі, як я пісаў вышэй, Іран будзе запускаць у бок Ізраіля па 20 ракет насуткі цягамнекалькіх месяцаў. Ракеты будуць перахоплівацца, ККД разбурэнняў мінімізавацца, Ізраіль будзе адказваць, канчаткова разбураючы ўсю інфраструктуру, уключаючы нафтаперапрацоўку, нягледзячы на пратэсты ЗША. Як і ў першым выпадку, будучыня Ірана — ніякая.
- Канфлікт згасне сам сабой у выніку фізічнага знясілення Ірана пасля знішчэння Ізраілем усіх запланаваных мэтаў, а ў Ірана проста скончацца ракеты, і нават Пакістан са сваімі ракетамі і іншыя спачуваючыя не здолеюць змяніць гэты расклад.
- Ну і самы казачны варыянт — пасля закліку лідара іранскай апазіцыі Пехлеві адбудзецца падзенне рэжыму шляхам паўстання.
У любым выпадку, разумныя людзі разумеюць, што цяпер Ізраіль на Блізкім Усходзе, гэтак жа як і Украіна, з’яўляюцца адзінымі фронтамі абароны ўсяго цывілізаванага Захаду ад заразы.
Я таксама бачу, што рыторыка Трампа, а разам з ім і пазіцыя ЗША ўжо змяняецца: замест дамоваў ужо чутныя заклікі да падтрымкі Ізраіля ў вайне і поўнай капітуляцыі Ірана. Таму, думаю, уступленне ЗША ў вайну — самы відавочны і лагічны варыянт, тым больш усю самую цяжкую працу Ізраіль ужо зрабіў: знішчыў СПА Ірана, ачысціў паветраную прастору, паказаў нікчэмнасць ракетных сіл Ірана.
Вельмі спадзяюся на хутчэйшае завяршэнне канфлікту. У сілу таго, што, нягледзячы на сістэматычныя абстрэлы, пастаянныя сірэны, заняткі ў навучальных установах адмененыя, а людзі начамі сядзяць у сховішчах, фармальна вайна не абвешчана. Гэта стварае парадаксальную сітуацыю: у сувязі з бяспекай улады патрабуюць абмежаваць працу, але юрыдычна дзяржава не абавязаная даваць кампенсацыі бізнесу і грамадзянам.
Прыватны бізнес апынуўся ў цяжкім становішчы. Многія прадпрыемствы альбо вымушаны зачыняцца, альбо працягваюць працаваць пад рызыкай, нягледзячы на тое, што фармальна не з’яўляюцца жыццёва важнымі. Гэта датычыцца абсалютна любых сфер, нават крамаў з кветкамі, кафэ, рэстаранаў, цырульняў, касметычных салонаў, піцэрый і бытавых паслуг. Людзі вымушаны працаваць, бо няма іншага выйсця.
Працаўнікі не атрымліваюць падатковых адтэрміновак, субсідый, вызваленняў ад справаздачнасці. Супрацоўнікі вымушаны браць за свой кошт адпачынкі або заставацца без аплаты. Дзяржава фактычна вырашыла праблему з дзецьмі, зачыніўшы навучальныя ўстановы, але пакінула бізнес і сем’і на волю лёсу.
Зусім незразумела, ці будзе нейкая кампенсацыя. Але па адсутнасці рашэнняў і звыклай ізраільскай формуле “יהיה טוב”, грамадзянам давядзецца разлічваць толькі на сябе.
У любым выпадку жывём ва ўнікальны і багаты на падзеі час. Гэта не проста нейкая ваенная фаза — гэта сапраўды вельмі важны гістарычны момант.
Я – беларус, воляй лёсу і асабістых перакананняў цяпер жыву ў Ізраілі. Тэлефон пастаянна трашчыць ад паведамленняў Цэвы Адом, я чую сірэны, сплю ў сховішчы, бачу, як суседзі спускаюцца ноччу на лесвіцы ці ў падвалы, жыву па Zoom-у, нават дзеці жывуць па Zoom-у, размаўляюць адно з адным, падтрымліваюць адно аднаго (дзясяцігадовыя сябры дачкі або нашы знаёмыя глыбокай ноччу могуць патэлефанаваць пасля сірэны і пацікавіцца, ці ўсё ў нас добра), і перад вачыма ў мяне рэальны прыклад таго, якімі людзьмі трэба быць, — у якіх ёсць выбар: маўчаць, баяцца, хавацца і спадзявацца, або браць сітуацыю ў свае рукі, трымаць лінію абароны і крок за крокам ісці да перамогі. Ізраіль гэта трымае.
Стаміліся ізраільцяне ад вайны?
Мабыць, так.
Баяцца? — Магчыма.
Будуць адступаць? — Дакладна не.
Ізраіль ваюе за сваё права на існаванне, за сябе, за сваіх дзяцей, за сваю будучыню, а цяпер яшчэ, аказваецца, за ўсіх нас і за Еўропу таксама.
